PEDAGOG SZKOLNY

PEDAGOG SZKOLNY

mgr Katarzyna Boduszek - Wróbel

ZAPRASZA WE WSZYSTKICH SPRAWACH OSOBISTYCH
I WYCHOWAWCZYCH

Działania pedagoga szkolnego skierowane są przede wszystkim na pomoc uczniom, a także wspieranie nauczycieli, wychowawców i rodziców.      

 Drogi uczniu!

Szczególnie mogę Ci pomóc gdy:

- czujesz się samotny, niezrozumiany

- masz kłopoty w relacjach z innymi

- chcesz pomóc innym, ale nie wiesz jak to zrobić

- pomimo ciągłego uczenia się, wciąż masz niskie osiągnięcia

- czujesz potrzebę rozmowy z drugim

- chcesz się podzielić ważnymi dla Ciebie wydarzeniami

Pamiętaj że pedagog to Twój Przyjaciel, do którego możesz zwrócić się z każdą, ważną dla Ciebie sprawą!

Drogi rodzicu!

Możesz liczyć na moją pomoc, szczególnie gdy:

- zauważasz u dziecka trudności w nauce, kontaktach z rówieśnikami

- niepokoi Cię zachowanie dziecka

- potrzebujesz wsparcia w dobrym wychowaniu Twojego dziecka

- masz ważne dla Ciebie pytania związane z Twoim dzieckiem i nie wiesz do kogo się zwrócić

GODZINY PRACY PEDAGOGA

                                                         • PONIEDZIAŁEK  10.00 - 15.00

                                                         • WTOREK  8.00 - 12.15

                                                         • ŚRODA  8.00 - 13.15

                                                         • CZWARTEK - 8.00 - 14.15

                                                         • PIĄTEK - 8.00 - 14.10

NR 1. DZIECKO NADPOBUDLIWE

NR 2. PRZECIW AGRESJI 

NR 3 UZALEŻNIENIE OD MEDIÓW - SIECIOHOLIZM

NR 1 DZIECKO NADPOBUDLIWE ADHD, CZYLI NADPOBUDLIWOŚĆ PSYCHORUCHOWA
       Od kilku lat pojecie to wzbudza powszechne zainteresowanie psychologów i pedagogów pracujacych z dziecmi. Tajemnicze ADHD to skrót od angielskiej nazwy Attention Deficit Hyperactivity Disorder, czyli "Zespól nadpobudliwosci psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi" (czesto nazywany po prostu "zespolem hiperkinetycznym" lub "zespolem nadpobudliwosci psychoruchowej"). Przez równowage ukladu nerwowego rozumie sie okreslony stosunek procesu pobudzania i hamowania. Zdaniem Teresy Bednarskiej i Haliny Spionek z nadpobudliwoscia psychoruchowa mamy do czynienia wtedy, gdy dochodzi do powstania przewagi procesów pobudzania nad procesami hamowania.

Jezeli w fazie najwiekszego wzrostu mózgu wystepuja jakies przeszkody, moga one doprowadzic do zmniejszenia sie liczby polaczen nerwowych oraz spowolnic niezbedne biochemiczne procesy dojrzewania. To moze zaburzyc dynamike procesów nerwowych, a tym samym wplynac na opóznienie ksztaltowania sie mowy, pisania, czytania oraz myslenia.

Klasyfikacja Amerykanskiego Towarzystwa Psychiatrycznego - DSM-IV, okresla bardzo szczególowo jakie musza byc spelnione kryteria aby mozna bylo rozpoznac ADHD u dziecka.
ADHD, jest jednym z najczesciej wystepujacych zaburzen wieku rozwojowego. Ocenia sie, ze wystepuje on u 3-20% dzieci.

Cecha charakterystyczna zespolu jest wystepowanie trwalych wzorców zachowania, utrzymujacych sie przynajmniej przez 6 miesiecy, a przejawiajacych sie przede wszystkim jako:
# zaburzenia koncentracji uwagi,
# nadmierna impulsywnosc,
# nadruchliwosc.

Nasilenie powyzszych objawów jest niewspólmierne do wieku i poziomu rozwoju oraz utrudnia funkcjonowanie dziecka w otoczeniu.

ODROBINA HISTORII I PODSTAW BIOMEDYCZNYCH

Bardzo dużo osób cierpi na ADHD . Na podstawie licznych badan szacuje sie, ze na calym swiecie zaburzeniem tym dotknietych jest od 2 do 9,5% dzieci w wieku szkolnym. Co wiecej, wbrew temu co dawniej sadzono, objawy nie zawsze ustepuja z wiekiem; nieraz utrzymuja sie u doroslych. Osoby te maja problemy z przystosowaniem sie w pracy, szkole, lub w innych sytuacjach spolecznych.

ZESPÓL NADPOBUDLIWOSCI RUCHOWEJ z DEFICYTEM UWAGI (attention - eaficit hyperactivity discorder - ADHD ) w/g najnowszych badan ( z polowy lat 90 ) uwarunkowany jest w duzej mierze genetycznie , a wiec jezeli matka lub ojciec byli dziecmi nadpobudliwymi to prawdopodobienstwo, ze beda borykali sie z tym problemem u swoich dzieci jest dosc duze ( 50 procent ).

Jeszcze kilka lat temu sadzono, ze jedna z przyczyn zaburzen koncentracji i koordynacji jest nieodpowiednia dieta ( np. slodycze i konserwanty ).Nie zaszkodzi tez wykluczyc z diety dziecka cole i herbate, które zawieraja pobudzajaca kofeine i sa po prostu niezdrowe.
Nie udowodniono jednak bezposredniego wplywu kofeiny na nadpobudliwosc.
Wbrew powszechnym opiniom nie wykazano, by dieta, np. ilosc cukru spozywanego przez dziecko decydowala o jego sposobie reagowania na bodzce. Do niedawna popularne tez byly teorie obarczajace rodziców odpowiedzialnoscia za zachowania dzieci. Dzisiaj wiadomo, ze jest to zbyt proste wyjasnienie problemu.

Niewatpliwym jest fakt, ze mózg dziecka nadpobudliwego funkcjonuje inaczej niz mózg dziecka zdrowego .Doplywajace z zewnatrz bodzce bombarduja go, a on na skutek zaburzonych procesów analizy i syntezy nie moze sie w tym wszystkim polapac. Jego swiat jest chaotyczny , dziecko jednoczesnie odbiera kilka sygnalów i nie wie na czym sie skupic.

Okazuje sie wiec, ze ADHD nie jest prostym zaburzeniem uwagi jako takiej, zródlem tej dysfunkcji jest niemoznosc hamowania impulsywnych reakcji ruchowych na tego typu bodzce.
Inni badacze z kolei odkryli, ze dzieci z zespolem nadpobudliwosci ruchowej gorzej sobie radza z przygotowaniem odpowiedzi motorycznych na przewidywane zdarzenia i nie reaguja na informacje zwrotne o popelnianych przez siebie bledach.

Spowodowane jest to, zdaniem naukowców lat 90- tych, nieprawidlowym rozwojem obwodów neuronalnych, odpowiedzialnych za hamowanie i samokontrole.
Prawdopodobienstwo pojawienia sie tego zespolu jest co najmniej trzykrotnie czestsze u chlopców niz u dziewczynek; pewne badania wykazaly nawet dziesieciokrotnie wyzsza zapadalnosc chlopców na te chorobe, przypuszczalnie dlatego, ze sa oni genetycznie bardziej podatni na zaburzenia ukladu nerwowego niz dziewczynki.

U dzieci nadpobudliwych niektóre obszary mózgu zle funkcjonuja, przyczyniajac sie byc moze do objawów tej choroby. Z zaburzeniem zwiazane sa; kora przedczolowa, czesc mózdzku oraz co najmniej dwa sposród pieciu skupisk neuronów znajdujacych sie w glebi mózgu, objetych wspólna nazwa jader ( lub inaczej zwojów ).
Okazuje sie , ze te czesci ukladu nerwowego sa mniejsze niz normalnie.

Co powoduje, ze te struktury mózgu sa mniejsze u osób z ADHD?

Nikt tego nie wie, ale wiele danych eksperymentalnych wskazuje na to, ze moga tu odgrywac role mutacje w obrebie kilku genów,zwykle bardzo aktywnych w korze przedczolowej i w zwojach podstawy.
Istnieja dowody na genetyczne uwarunkowanie tego typu defektu (bad.J.J.Gillis z University of Colorado-1992r. ) Powstanie ADHD wiaze sie tez z wplywem czynników pozagenetycznych.

Naleza do nich m. in. wczesniactwo, picie alkoholu i palenie papierosów przez matke w czasie ciazy, ekspozycja na wysokie stezenie olowiu we wczesnym dziecinstwie oraz urazu mózgu, zwlaszcza uszkodzenie kory przedczolowej.

Ale wszystkie te czynniki razem wziete wyjasniaja nie wiecej niz 20-30% przypadków ADHD u chlopców i jeszcze mniejszy odsetek u dziewczat.
Za przetwarzanie informacji w naszym mózgu odpowiada m.in. dopamina, zwiazek chemiczny, który odgrywa role neuroprzekaznika i odpowiedzialny jest za przekazywanie informacji z jednej komórki nerwowej neuronu do drugiej.
Dopamine wydzielaja neurony zlokalizowane w okreslonych obszarach mózgu, a jej zadaniem jest hamowanie lub modulowanie czynnosci innych neuronów, zwlaszcza zwiazanych z emocjami i ruchem (np. przyczyna zaburzen ruchowych charakterystycznych dla choroby Parkinsona jest zanik neuronów produkujacych dopamine, zlokalizowanych w istocie czarnej).

U dzieci nadpobudliwych wydzielanie dopaminy nie jest zrównowazone i byc moze jest to jeden z powodów, dla których tak trudno jest im sie skupic.
Podejrzewa sie w tym wzgledzie uwarunkowania natury genetycznej.

MODEL PSYCHOLOGICZNY DZIECKA Z ADHD

Przy przedstawianiu sylwetki dziecka z ADHD waznym pojeciem wymagajacym przyblizenia jest samokontrola.
Samokontrola, to jest zdolnosc hamowania lub odraczania pierwotnej reakcji motorycznej lub emocjonalnej na zdarzenia, jest niezbedna do wykonania kazdego zadania.
Wiekszosc dzieci w miare dorastania uczy sie podejmowac forme aktywnosci umyslowej zwanej funkcjami wykonawczymi, które pomagaja im pomijac czynniki zaklócajace tj. rozpraszajace uwage, przypomniec sobie, do jakiego celu daza i podejmowac odpowiednie kroki.
Aby np. zrealizowac to, co sie zamierzylo trzeba zapamietac jaki byl cel podjetej dzialalnosci ( cofac sie myslami), podpowiadac sobie konieczne do jego osiagniecia kroki ( wybiegac myslami naprzód) trzymac emocje na wodzy i motywowac sie do dzialania.
Kto nie potrafi wyhamowac zaklócajacych mysli i impulsów, ten nie wykona zadnej z tych funkcji. Problemy tej natury maja dzieci z zespolem ADHD.

W pierwszych latach zycia funkcje wykonawcze maja charakter zewnetrzny, tj. dziecko próbujac zapamietac zadanie mówi do siebie na glos ( monologizuje), a otoczenie ma dostep do jego mysli. W miare dorastania proces ten ulega uwewnetrznieniu.
Dzieci z ADHD nie potrafia powstrzymac sie od realizacji tych funkcji wykonawczych publicznie, a wiec rozwiazujac problem mówia do siebie na glos, co czesto wplywa negatywnie na obraz dziecka.

Funkcje wykonawcze obejmuja cztery grupy aktywnosci umyslowej :

# Pamiec operacyjna ( przechowywanie w mózgu informacji nad zadaniem, nawet gdy nie istnieje juz bodziec stanowiacy jej zródlo.

# Internalizacja monologów (do 6 roku zycia dziecko mysli glosno, ok. 7-10 lat pojawia sie monolog wewnetrzny).

# Kontrola emocji, motywacji i stanu pobudzenia ( ulatwia ona realizacje celów i sprzyja akceptowanym spolecznie formom zachowania).

# Rekonstytuowanie ( umiejetnosc rozkladania zaobserwowanych zachowan na czynniki i tworzenie z nich nowych kombinacji, skladajacych sie na nowe zachowania, które skutecznie przyczyniaja sie do osiagniecia obranego celu.)


RODZAJE DYSFUNKCJI, KONSEKWENCJE

PRZYKLAD:

1.Pamiec operacyjna niewerbalna.
2.Gorsze poczucie uplywu czasu.>
3.Niepamiec o zdarzeniach.
4.Niezdolnosc do refleksji nad zdarzeniami. 5.Niezdolnosc do przewidywania.

PRZYKLAD:

Dziecko zapomina, np. o tym, ze minal termin napisania wypracowania, czy, ze mial zglosic po lekcjach do dyrektora szkoly.

Internalizacja monologów.

1.Niezdolnosc do przestrzegania ustalonych zasad.
2.Uposledzenie zdolnosci udzielania sobie instrukcji i zadawania pytan.

PRZYKLAD:

Dziecko 6-letnie duzo mówi podczas wykonywania zadania i nie potrafi instruowac siebie po cichu, jak wykonac zadanie.
Autoregulacja nastroju, motywacji i poziomu pobudzenia.

1.Brak zdolnosci ukrywania emocji, duza ich impulsywnosc.
2.Uposledzona autoregulacja popedów i motywacji.

PRZYKLAD:

8-letnie dziecko szybko zlosci sie, kiedy jest sfrustrowane pracą domową, nie potrafi spokojnie wysluchac dluzszego opowiadania.
Rekonstytuowanie (umiejetnosc rozkladania zaobserwowanych i tworzenie z nich nowych kombinacji ).
1.Uposledzenie zdolnosci analizowania zachowan i tworzenia nowych.
2.Niezdolnosc do rozwiazywania problemów.

PRZYKLAD:

14-letni uczen przerywa odrabianie lekcji w momencie, kiedy orientuje sie, ze z 5 zadan zadanych spisal tylko dwa. Nie przyjdzie mu do glowy, ze móglby ten problem rozwiazac np. dzwoniac do kolegi i poprosic o podyktowanie pozostalych trzech.

CO MOZE WZBUDZAC NIEPOKÓJ?

Nadpobudliwosc ujawnia sie wczesnie , miedzy trzecim a piatym rokiem zycia , ale pierwsze objawy zaburzenia moga dac o sobie znac w róznym wieku: zdarza sie, ze staja sie one widoczne dopiero w póznym dziecinstwie lub wrecz w okresie dorastania.
Nie wiadomo, dlaczego pojawienie sie symptomów jest u tych dzieci (młodzieży) opóznione.

Twój niepokój moze rzeczywiscie wzbudzac fakt wystapienia w tym czasie takich zachowan jak:
1.Nadmierna ruchliwosc (zarówno w zakresie duzej jak i malej motoryki-nie jest w stanie usiedziec w miejscu, ma czesto nerwowe ruchy rak, które sa ciagle czyms zajete, rusza nogami, chrzaka, wydaje dziwne dzwieki, ).
2.Brak samokontroli i refleksji na temat wlasnego zachowania.
3.Trudnosci z koncentracja uwagi ( slucha nieuwaznie, rozprasza sie, nie pamieta co mialo zrobic, robi wrazenie malo spostrzegawczego).
4.Impulsywnosc (dziala szybko, bez zastanowienia, akceptuje latwo cudze pomysly, domaga sie natychmiastowego zaspokojenia swoich potrzeb, wyrywa sie czesto z odpowiedzia zanim padnie pytanie,odpowiada bezmyslnie).
5.Zaburzone relacje z rówiesnikami (stara sie przejmowac inicjatywe w zabawie, nie umie przegrywac, czesto w sposób niezamierzony zadaje krzywde innym dzieciom, jest krzykliwy, napastliwy, nie umie czekac na swoja kolej.
6.Trudnosci z uzewnetrznianiem swoich zachowan i wypowiedzi (nazywaja glosno to co robia, co dezorganizuje prace na lekcji.
7.Brak kontroli emocji, motywacji i stanu pobudzenia ( co utrudnia funkcjonowanie w grupie, a czasem wrecz uniemozliwia realizacje celów.

Zadaj sobie dodatkowe pytania zanim uznasz, ze problem dotyczy twojego dziecka:
1.Czy problemy z zachowaniem zdarzaja sie nagminnie,czy dotycza tylko specyficznych sytuacji ?
2.Czy dziecko na niczym nie moze sie skoncentrowac, a moze sa sytuacje, przedmioty, które przyciagaja jego uwage i angazuja na dluzej ?
3.Czy klopoty pojawily sie dawno czy dopiero miesiac temu ?
4.Czy dziecko, pomimo tego, ze skonczylo dwa lata nie umie opanowac ataków zlosci , domaga sie natychmiastowego zaspokojenia swoich potrzeb ?
5.Czy fakt, ze moje dziecko jest ruchliwe dostrzegaja inni, którzy informuja nas o tym ?

Typowe objawy w sferze nadpobudliwosci ruchowej to: wzmozona ekspansja ruchowa i niepokój ruchowy.
Dzieci ze wzmozona ekspansja ruchowa charakteryzuja sie ruchliwoscia ( biegaja, skacza, krzycza, na lekcji wyrywaja sie do odpowiedzi, machaja rekami, sa pelne energii, szukaja kazdej okazji, aby wyzyc sie ruchowo). Wykonuja one natychmiast kazde polecenie nauczyciela zwiazane z ruchem. Gorzej jest, gdy maja cos wykonac na miejscu, w skupieniu. Nie moga wtedy zapanowac nad wlasnym pobudzeniem ruchowych.
Na polecenia nauczyciela nie zwracaja uwagi, co nie wynika z ich negatywnej postawy emocjonalnej, lecz z nieumiejetnosci panowania nad wlasnym pobudzaniem.
Pobudzanie to wzrasta, gdy dziecko przebywa w grupie. Dlatego w domu moze byc spokojniejsze, a podczas indywidualnej rozmowy nadpobudliwosc moze sie nie ujawnic.
Przy wiekszym nasileniu nadpobudliwosci ruchowej moze takze wystapic niezrecznosc, niezbornosc, brak dokladnosci, precyzji, co sprawia, ze dzieci te ciagle cos tluka, zrzucaja, lamia i ulegaja wypadkom. Czesto sie wierca i kreca, nie potrafia sie sprawnie ubrac czy spakowac swoich rzeczy.
Niepokój ruchowy objawia sie dodatkowymi skurczami miesni, tikami, wyladowaniami ruchowymi. Dzieci takie wykonuja wiele drobnych, niepotrzebnych ruchów, np. bazgrza po zeszycie, obgryzaja olówek, skrobia po lawce, niszcza rzeczy znajdujace sie wokól nich. Wzrost emocjonalnego napiecia moze doprowadzic do jakania, nerwicy czy ruchów mimowolnych.

Nadpobudliwosc w sferze poznawczej przejawia sie inaczej. Dziecko nie moze skupic sie na jednej rzeczy, ciagle cos je rozprasza. Odwraca sie, rozmawia z kolegami, nie slucha, co sie mówi na lekcji, zwraca uwage na kazdy szmer glosno go komentujac, a wyrwane do odpowiedzi nie wie w ogóle, o co jest pytane. Odrabianie lekcji trwa dlugo i z malymi efektami. W zeszycie czesto sa niedokonczone zdania, wyrazy, gubione litery. Wypracowania nie maja logicznego ciagu, sa chaotyczne. Zaburzenie koncentracji moze wzrastac przy powstawaniu napiec emocjonalnych.
Czasami nadpobudliwosc poznawcza moze przejawiac sie zaburzeniami procesu myslenia przy stosunkowo dobrej koncentracji. Wystepuje wtedy brak przemyslenia, pochopne wnioskowanie, brak glebszego zastanowienia sie. Dziecko juz chce odpowiadac, chociaz nauczyciel jeszcze nie skonczyl formulowania pytania. Odpowiedzi te sa zle, niepelne, gdyz dziecko nie dokonalo dostatecznej analizy myslowej. Uczen taki sprawia wrazenia bezkrytycznego, mniej spostrzegawczego i mniej inteligentnego, niz jest w rzeczywistosci. U takich dzieci moze takze wystepowac wzmozona wyobraznia. Zaczyna wtedy przewazac swiat fantazji nad rzeczywistoscia. Dziecko takie jest zamyslone, pograzone w swoim swiecie, czasami cos mówi do siebie lub nie na temat, robi miny, nie sledzi tematu lekcji i nie uwaza.

Objawy nadpobudliwosci w sferze emocjonalnej sa wielorakie.
Polegaja one glównie na zwiekszonej wrazliwosci na dzialajace bodzce. U dzieci tych wystepuja intensywniejsze reakcje uczuciowe na rózne zdarzenia czy sytuacje. Sa konfliktowe, maja trudnosci w przystosowaniu sie do wymagan szkolnych.
Obrazaja sie, bywaja drazliwe, agresywne, latwo przechodza od placzu do smiechu.

Nadpobudliwosc emocjonalna moze objawiac sie takze w postaci wzmozonej lekliwosci. Pojawia sie wtedy niepokój, lek, strach przed róznymi sytuacjami, zwlaszcza szkolnymi. Przy odpowiedzi dzieci te poca sie, czerwienia lub bledna.
Ten rodzaj nadpobudliwosci moze przejawiac sie takze w sferze uczuc wyzszych, glównie spolecznych. Dzieci nadpobudliwe przezywaja cudza krzywde, zamartwiaja sie, placza, sa egocentryczne. Wtedy zbyt mocno przezywaja swoje niepowodzenia, nieporozumienia w domu czy wsród rówiesników.

LECZENIE:

W leczeniu nadpobudliwosci psychoruchowej mozemy wyróznic nastepujace grupy dzialan:
1.psychoedukacja
2.poradnictwo dla rodziców i nauczycieli
3.modyfikowanie postaw rodzicielskich
4.psychoterapia indywidualna (praca z dzieckiem) - trening: zabawy, poznawczy, rozwiazywania problemów,kompetencji spolecznych, kontrolowania agresji, budowanie poczucia wlasnej wartosci itd.
5.zmiana metod wychowawczych
6.pozytywne wzmocnienie - chwalenie dziecka za spokojna, skoncentrowana prace, dobre wyniki; zwracania uwagi na dziecko tylko w sytuacjach, gdy jest niegrzeczne jest nagroda za jego niegrzecznosc - bo byc moze tylko wtedy rodzice poswiecaja mu chwile uwagi
7.angazowanie dziecka w drobne prace domowe i zycie rodziny
8.poswiecanie dziecku wiecej czasu (wspólne zabawy, gry, aktywny wypoczynek itd)
9.terapia w grupie rówiesników
10.terapia rodzin
11.dostosowanie metod nauczania do mozliwosci dziecka
12.czeste przerwy w pracy dostosowane do czasu mozliwej pelnej koncentracji dziecka (krótka maksymalna koncentracja, czeste, ale krótkie przerwy nie angazujace dziecka w inne zajecia czy zabawy)
13.posadzenie dziecka z nadpobudliwoscia w pierwszej lawce, najlepiej ze spokojnym kolega uporzadkowanie miejsca pracy (puste biurko, nie rozpraszajace uwagi otoczenie)
14.angazowanie dziecka w dzialania ruchowe, gdy tylko to jest mozliwe (zetrzyj tablice, przynies krede, rozdaj zeszyty itd.)
15.tworzenie specjalnych i indywidualnych programów edukacyjnych
16.farmakoterapia (stosowanie leków pod kontrola lekarza)

Nalezy pamietac, ze mimo iz nadpobudliwosc jest jednym z najczestszych, najbardziej stalych oraz trudnych w leczeniu zaburzen zachowania w wieku dzieciecym, to systematyczna, cierpliwa i kompleksowa terapia ukierunkowana jednoczesnie na dziecko i jego otoczenie - rodzine i szkole, przynosi zwykle wyrazne efekty.

Jedna z glównych metod likwidowania wszelkiego rodzaju nadpobudliwosci jest psychoterapia. Stosowana jest ona glównie w leczeniu zaburzen zdrowia psychicznego czyli nerwic, psychoz, zaburzen psychosomatycznych.
W ostatnich latach obok juz powszechnie znanej psychoterapii pojawily sie takie formy pomocy psychologicznej jak:
1.trening interpersonalny,
2.psychoedukacja
3.socjoterapia.